Aansturen van alle schakels in de supply chain
De internationale gezondheidscrisis in het voorjaar van 2020 was een echte stresstest, die de kracht van sommige logistieke ketens, en de zwakheden en tekortkomingen van andere, aan het licht hebben gebracht. Nu de eerste schok achter de rug is, wordt het tijd om de balans op te maken. De succesfactoren, of de valkuilen, waren bijzonder talrijk. Toch blijkt volledige zichtbaarheid van de supply chain een van de belangrijkste sleutels tot succes te zijn geweest.
Het zijn de industriële spelers met een end-to-end aansturing (en dus controle) van de supply chain ‒ bevoorrading, productie, distributie en commercialisering ‒ die het best hebben gereageerd op de crisis en hun activiteiten, althans gedeeltelijk, hebben kunnen voortzetten. Zij hebben ook heel snel kunnen reageren door een crisiseenheid op te zetten voor de aansturing van hun hele ecosysteem (aan- en afvoer), om een flexibele en pragmatische besluitvorming mogelijk te maken.
Door alle schakels te identificeren en aan te sturen voor de aanvoer ‒ via coördinatie van en zichtbaarheid op leveranciers op verschillende niveaus (tot en met het kleinste onderdeel of de grondstoffen) ‒, en de afvoer ‒ commercialisering en levering van het eindproduct aan de consument ‒ kan een productiebedrijf flexibeler worden en sneller reageren, en de juiste beslissingen nemen bij problemen of een crisis.
Informatie delen, samenwerken in vertrouwen
De gezondheidscrisis van 2020 heeft de gebreken van voorraadbeheer en de single source-strategie blootgelegd, ook bij het grote publiek. Meer voorraad aanleggen op alle niveaus van de toeleveringsketen en multisourcing lijken in theorie de juiste oplossing, maar zijn in de praktijk veel te simplistisch. Voorraden dienen om vraag en aanbod van elkaar los te koppelen, maar ze zijn duur en het is niet altijd mogelijk om een beroep te doen op meerdere leveranciers (China is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het delven van ongeveer 80% en het raffineren van 90% van de zeldzame aardmetalen die onmisbaar zijn voor de productie van elektronische apparatuur).
De overgrote meerderheid van de ketens die hun deuren sloten tijdens de lockdown slaagden er niet in hun webwinkels snel genoeg aan te passen. De meeste bleven leveren vanuit hun magazijnen, terwijl de voorraad in hun verkooppunten onbenut bleef. In plaats daarvan zouden zij orders hebben kunnen voorbereiden in de verkooppunten en deze laten afhalen (Click & Collect) of thuisbezorgen … Het probleem was dat ze de organisatie, processen en tools niet hadden om een dergelijk systeem op te zetten en niet in staat waren om snel genoeg op te schakelen.
Om zowel de productie als de voorraad te optimaliseren, hebben bedrijven indicatoren nodig die hun beslissingen kunnen ondersteunen. Dit vereist dat de verschillende partijen die bij de supply chain betrokken zijn informatie delen met elkaar. Idealiter maken zij gebruik van een hypervisor-platform dat de gegevens van het hele ecosysteem kan verzamelen, op voorwaarde natuurlijk dat alle spelers in de toeleveringsketen bereid zijn multilateraal gegevens uit te wisselen (bijvoorbeeld ook als er concurrenten deelnemen).
Maar tools alleen zijn niet genoeg. De recente bevoorradingsproblemen hebben dit duidelijk gemaakt: het gaat er vooral om de relatie met alle spelers veilig te stellen. Een verbintenis dus van het productiebedrijf om voor een bepaald niveau aankopen te doen bij zijn leveranciers, in ruil voor een gegarandeerde toewijzing van middelen: grondstoffen, halffabricaten, transport … Op deze manier wordt een vertrouwensrelatie opgebouwd met alle partners in de toeleveringsketen en worden de risico’s van een single source-strategie beperkt.
De mens staat centraal in de flexibiliteit van de supply chain
Een strategie voor het delen van informatie, samen met het gebruik van de juiste tools (business intelligence, machine learning …), maakt het mogelijk de toeleveringsketen beter aan te sturen en leidt tot meer efficiëntie en minder risico’s. Tenminste in “normale” tijden. Bij onvoorziene gebeurtenissen of crisissen lopen de statistische modellen (waarop de meeste van deze tools zijn gebaseerd) tegen hun grenzen aan: een wereldwijde financiële crisis, een gezondheidscrisis, een geopolitieke crisis of zelfs snelle veranderingen in de markt hebben niet dezelfde oorsprong of dezelfde gevolgen. Dit maakt het bijzonder moeilijk om crisissen aan te pakken via modellen.
Bij een crisis zal de robuustheid van de supply chain afhangen van het reactievermogen en de flexibiliteit van zijn spelers: een snelle implementatie van dagelijkse crisiseenheden is van essentieel belang. De informatie waarover zij dagelijks beschikken ‒ en die zo snel mogelijk aan alle schakels in de logistieke keten moet worden meegedeeld ‒ maakt het mogelijk de juiste beslissingen te nemen. Kortom, bij een crisis vertrouwen we op de intelligentie van de mens en zijn vermogen om sneller en adequater op noodsituaties te reageren dan een systeem (zelfs het meest geavanceerde).
De gezondheidscrisis heeft eens te meer aangetoond dat de meest veerkrachtige spelers degenen zijn met zo weinig mogelijk schakels in de besluitvormings- en communicatieketen. Dit is echter alleen mogelijk als de end-to-end supply chain, in normale tijden, perfect wordt aangestuurd.